|
THẦY TRẦN ĐẠI TĂNG, THI SĨ TRẦN HOAN
TRINH,
TRỞ LẠI SÂN TRƯỜNG NGHE CHIM HÓT
Phan Bái
Trong những năm gần đây tôi hay viết nhạc
và phổ một số bài thơ yêu thích thành ca khúc. Đó là một sự đổi mới nhưng
thực ra chỉ là sự tiếp nối của một thuở yêu đàn nhen nhúm từ những ngày Phan
Châu Trinh -- những ngày đạp xe nhởn nhơ để ngắm mấy tà áo tung bay và đêm
về ngồi hát nghêu ngao mấy tình khúc mộng mơ yêu thương.
Nhiều lần tôi đọc thơ Thầy Trần Đại
Tăng, thi sĩ Trần Hoan Trinh, trên Website Phan Châu Trinh và trên mạng
Internet. Tôi đọc Thầy Tăng như đọc các tác giả Phan Châu Trinh khác mãi
cho đến một hôm bài thơ “Trở Lại Sân
Trường Nghe Chim Hót” của Thầy gây một cảm xúc mạnh trong tôi:
Đã xa lăn lắc thời hoa phượng
Cũng đã tàn phai áo học trò
Sao vẫn thấy lòng buồn rưng rức
Khi trở về lớp cũ trường xưa
T.H.T
Trở lại
sân trường nghe tiếng chim
Hàng
cây động lá chạy quanh thềm
Thấy
trong màu phượng lung linh nắng
Có mắt
ai cười dưới nón nghiêng
Thoang
thoảng trong hồn hoa bướm xưa
Tiếng
chim bỗng thánh thót như mơ
Áo ai
trắng quá khung trời nhớ
Khép
nép tay ôm vở học trò
Nắng bỗng
vàng hoe trãi cổng trường
Hình
như tiếng hót động ngàn phương
Có người
vào lớp ngồi buông tóc
Giận lẫy
chi mà mặt dỗi hờn!
Còn nhớ
một hôm tiếng giảng thầy
Làm
chim ngơ ngác giật mình bay
Bên
ngoài cửa lớp trời xanh biếc
Chim
vút chìm theo một bóng mây
Chim đã
bay xa khuất biển rừng
Chỉ còn
tiếng hót vọng không trung
Mình
anh đứng lại trên thềm cỏ
Nhặt
chút dư âm rớt cuối lòng.
Tôi chép bài thơ và quyết định phổ
thành ca khúc. Vài câu hỏi quen thuộc thoáng qua đầu: Tôi phải theo sát bài
thơ từng đoạn từng câu hay phải hoán chuyển các đoạn thơ hay phải sửa vài
chữ trong câu cho dễ hát? Tôi phải dùng vài dấu thăng hay dấu giáng bất ngờ
hay phải chuyển chủ âm trưởng qua thứ hoặc ngược lại để thay đổi tiết điệu
của dòng nhạc? Tôi phải dùng vài nhịp ngoại để gây một cảm giác ngỡ ngàng,
không trọn vẹn…? Tôi ngâm nga bài thơ; thay vì lắng nghe âm điệu và ý thơ để
tìm câu trả lời cho mấy câu hỏi đó, tâm trí tôi vụt bay về con đường dài Lê
Lợi, hàng cây trong sân trường, lớp học… và tôi ngồi xuống ghi ghi vội các
nốt nhạc.
Tôi viết rất mau, ý nhạc đến tiếp nối
thành dòng và chỉ trong một buổi chiều tôi đã phổ xong bài thơ của Thầy.
Tôi gởi bài nhạc cho vài người thuộc nhóm sinh hoạt ca nhạc trong vùng tôi
cư ngụ và Nguyễn Phụng ở tuốt bên miền Đông Hoa Kỳ. Vài ngày sau tôi gọi Phụng
yêu cầu được nghe vài ý kiến. Phụng chẳng nói gì nhiều so với mấy lần trước
chỉ đàn bài nhạc cho tôi nghe. Tiếng đàn chuyển qua nửa vòng trái đất từ cái
điện thoại cầm tay đặt trên cái đàn piano tuy chẳng ghi nhận rõ ràng được
những âm rất trầm hay rất bổng nhưng không đến nỗi tệ lắm; tôi vẫn nghe rõ
âm điệu của từng câu nhạc và nhạc đệm theo điệu tango nhịp nhàng. Tôi nói
Phụng ghi lại hòa âm tôi vừa nghe và gởi cho tôi.
Tôi cho thu âm bản nhạc Trở Lại Sân Trường Nghe Chim Hót với
giọng ca của nữ ca sĩ Thanh Hoa. Tôi gởi tặng Thầy bản nhạc đó, một bản nhạc
khác cũng phổ từ thơ của Thầy -- Nỗi
Buồn Con Gái -- và một số sáng tác mới nhất của tôi. Chừng một tuần sau
tôi nhận email cảm ơn của Thầy. Email khá dài, mở đầu bằng lời tâm tình về
những ngày đầu tiên bỡ ngỡ tại trường Phan Châu Trinh rồi những ngày gắn bó
với học trò và chấm dứt bằng lời cảm ơn và một câu hỏi ngắn, “Người viết
hòa âm piano cho bản nhạc Trở Lại Sân
Trường Nghe Chim Hót là một học trò Phan Châu Trinh?”
Tôi cảm động vì lời lẽ trong thư Thầy.
Tôi là một người viết nhạc để vui chơi, một người viết nhạc tùy hứng, có tuổi
nhưng không có tên. Tôi không phổ thơ Thầy để vinh danh Thầy, để chắp cánh
cho thơ Thầy bay cao hay để đưa thơ Thầy vào ký ức của đám học trò Phan
Châu Trinh. Tôi không nghĩ đến mấy việc đó; không làm nổi mấy việc đó. Tôi
phổ thơ Thầy vì trường Phan Châu Trinh thân yêu, vì những ngày Phan Châu
Trinh tươi đẹp, và vì tình thầy-trò cao quý của những năm nào. Tôi nghĩ Thầy
không nhớ ra tôi; điều đó cũng dễ hiểu vì đã bao nhiêu năm tháng trôi qua
và nhất là tôi không phải là một học trò giỏi trong lớp như Nguyễn Hữu
Hùng, Tôn Thất Hải, Võ Thị Thương… hay một học trò nổi tiếng như Phan Nhật
Nam, Trần Gia Phụng, Nguyễn Chí Thiệp, Nguyễn Bá Trạc…; tôi chỉ là một học
trò Phan Châu Trinh rất bình thường. Ý nghĩ đó làm tăng thêm sự đậm đà của
mấy câu Thầy viết về tình Phan Châu Trinh, tình thầy-trò trong thư.
Trong email hồi âm, tôi thưa với Thầy rằng
Nguyễn Phụng, người viết hòa âm piano cho bản nhạc, học Phan Châu Trinh,
sau Trần Gia Phụng một năm và học cùng lớp với Nguyễn Chí Thiệp, Nguyễn Hữu
Sử, Lê Viêm Côn, Lai Đức Thuần, Tôn Thất Phú Sĩ… Trong thư tiếp theo Thầy
cho tôi biết Thầy còn nhớ Nguyễn Phụng và rất thích bài Phụng viết về “Người Học Trò Lê Ngọc Châu và Thơ Luân
Hoán” đăng trong Đặc San Phan
Châu Trinh 2012 -- một bài viết tự nhiên và sâu sắc về sự thân ái và
tình thơ văn đậm đà giữa những học trò Phan Châu Trinh. Cuối hè 2013, Thầy
gởi biếu tôi và Phụng hai tập thơ “Cháy
Bỏng Như Lửa Mặt Trời”. Tập thơ trang nhã, hình bìa là Cô Quý Phẩm, một
nhan sắc Phan Châu Trinh thời nào; tập thơ có in bài nhạc Trở Lại Sân Trường Nghe Chim Hót.
Tháng 7 vừa qua tôi tham dự Đại Hội
Phan Châu Trinh Thế Giới Kỳ 3, ngày
5 tháng 7, tại Quận Cam Cali và đọc Đặc
San Phan Châu Trinh 2015. Đặc San đăng ba bài thơ của Thầy -- Quê Hương Cay Đắng Ngọt Bùi, Một Đóa Hồng Cho Ngôi Trường Yêu, Tặng Người Học Trò Gặp Trong Quán Bia
-- và bài viết “Thầy Tôi Thi Sĩ Trần
Hoan Trinh” của Nguyễn Phụng. Bài viết được Ban Biên Tập giới thiệu với
mấy lời rất trang trọng về tình Tình Thầy-Trò, Tình Thầy-Trò nguyên vẹn, bất
biến, của 60 năm qua, 1955-2015: “… Nguyễn
Phụng viết về Thầy Tăng, thi sĩ Trần Hoan Trinh, với tấm lòng của học trò
-- học trò Phan Châu Trinh -- đối với người Thầy, Thầy Tôi”.
Ngày 7
tháng 8 năm 2015 Thầy qua đời tại tư gia, đường Cao Thắng Đà Nẵng.
Ba bài thơ Ban Biên Tập chọn đăng trong
Đặc San gói ghém tâm sự đau buồn
thế sự của Thầy, tâm sự đau buồn mà Nguyễn Phụng đã nhắc đến trong bài viết:
Bao nhiêu năm qua Thầy đi giữa đêm rằm
quang tạnh nhưng không thấy ánh trăng…
Nỗi buồn đó của Thầy chắc đã một lần
thêm mênh mang khi Thầy muốn trở lại sân trường nghe tiếng chim hót -- tiếng
chim hót líu lo trên cành sao già bên cửa sổ những ngày Thầy giảng bài
trong lớp học -- nhưng trường xưa chỉ còn trong ký ức, trường xưa chẳng may
đã bị những kẻ ngông cuồng, mù lòa đập phá mất rồi.
Phan Bái
San Diego, CA 8/2015
|
